Wysokość mandatów za wykroczenia skarbowe – analiza zmian Kodeksu karnego skarbowego

1 maja 2021 roku weszły w życie przepisy Kodeksu karnego skarbowego, które w istotny sposób podnoszą wysokość kary grzywny za wykroczenie skarbowe. Sprawca, wyrażając zgodę na przyjęcie mandatu, może jednak uniknąć postępowania sądowego. Zdaniem Ministerstwa Finansów zmiany mają w istotny sposób przyspieszyć i uprościć część spraw o wykroczenia skarbowe. Będą one bowiem rozstrzygane w postępowaniu mandatowym, bez potrzeby kierowania sprawy do sądu. Sprawdź, ile wyniesie maksymalna wysokość kary grzywny, którą możesz zapłacić.

Podwyższenie maksymalnej wysokości mandatu karnego

Zgodnie z art. 48 § 2 k.k.s. mandatem karnym można nałożyć karę grzywny w granicach nieprzekraczających pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. Oznacza to, że może być to maksymalnie 14 tyś. zł. Zmiana ta jest istotna. W myśl poprzednio obowiązujących przepisów wysokość mandatu karnego nie mogła bowiem przekroczyć podwójnej wysokości minimalnego wynagrodzenia.

Niezwykle ważne jest przy tym, że karę grzywny w drodze mandatu można nałożyć tylko wtedy, osoba sprawcy i okoliczności popełnienia czynu nie budzą wątpliwości, a ponadto nie zachodzi potrzeba wymierzenia surowszej kary. Co więcej, warunkiem nałożenia mandatu karnego jest wyrażenie zgody przez sprawcę. Tym samym nie ma potrzeby rozpoznawania sprawy na zasadach ogólnych, czyli przed sądem.

Co w praktyce oznaczają wprowadzone zmiany? Pomysłodawcy wskazują, że mają one odciążyć sądy w sprawach o wykroczenia skarbowe. Mają także przyspieszyć i uprościć prowadzenie spraw. Praktycy podkreślają, że faktycznie dla wielu osób pociągniętych do odpowiedzialności korzystne jest szybkie zakończenie postępowania. Z drugiej jednak strony wskazują oni, że w praktyce może to oznaczać duże utrudnienie w toku prowadzonych z urzędnikiem rozmów. Możesz bowiem stanąć przed wyborem – zgodzić się na przyjęcie mandatu, nawet w znacznej wysokości albo nie przyjąć mandatu, decydując się na długi spór w toku postępowania sądowego. Takie zapisy mogą rodzić także niebezpieczeństwo nakładania przez organy wysokich kar grzywny, nawet za drobne wykroczenia skarbowe. Ministerstwo zaznacza wprawdzie, że zmiana wysokości górnej granicy kary grzywny nie będzie wpływać na wysokość mandatów nakładanych za takie wykroczenia, należy jednak zauważyć, że ma to charakter deklaracji, nie zaś jednoznacznego zapisu.

Brak zgody na przyjęcie mandatu i czynny żal

Na wyraźne podkreślenie zasługuje także fakt, że na nałożenie grzywny w drodze mandatu sprawca musi wyrazić zgodę. W przeciwnym wypadku sprawa podlega rozpoznaniu na zasadach ogólnych, czyli kierowana jest do sądu. Mimo że ustawodawca dąży zatem do szybkiego, wręcz natychmiastowego ukarania, osoba pociągnięta do odpowiedzialności nie zostaje pozbawiona prawa do rozpoznania sprawy przed sądem.

W związku z wprowadzonymi zmianami Ministerstwo przypomina także o szczególnej roli tzw. czynnego żalu w postępowaniu skarbowym. Oznacza on, że w razie popełnienia wykroczenia skarbowego możesz zawiadomić o tym właściwy organ powołany do ścigania i przy spełnieniu określonych w Kodeksie karnym skarbowym warunków uniknąć kary.