Dziedziczenie środków zgromadzonych w ZUS

W związku z likwidacją OFE, która zaplanowana została na 1 czerwca 2021 roku, warto już teraz przeanalizować jak wygląda możliwość dziedziczenia pieniędzy z ZUS. Jest to o tyle istotne, że decyzje, które każdy z nas będzie musiał podjąć w kontekście przyszłej emerytury w najbliższym czasie, będą rzutowały właśnie na możliwość dziedziczenia.

Podział środków wpłacanych do ZUS a dziedziczenie

Punktem wyjścia do określenia czy i jakie środki podlegają dziedziczeniu jest wskazanie gdzie dokładnie trafiają pieniądze przekazywane do ZUS tj.:

• I filar publiczny – środki, które trafiają na podstawowe konto ZUS przeznaczane są na wypłatę aktualnych emerytur dla osób, którym świadczenie należne jest w danym momencie. I filar ma zatem charakter repartycyjny, a przekazywane na niego środki nie podlegają dziedziczeniu.
• subkonto ZUS – to indywidualnie wydzielone konto w ramach ZUS. Posiada je każdy, kto urodził się po 1968 roku, a także ci, którzy urodzili się wcześniej, ale należą do OFE.
• rachunek OFE – rachunek w ramach Otwartych Funduszy Emerytalnych, które powstały na mocy reformy z 1999 roku, pozwala na gromadzenie środków pieniężnych na emeryturę.

Co ważne, składki zgromadzone na subkoncie i rachunku OFE podlegają dziedziczeniu pod pewnymi warunkami.

Zasady dziedziczenia

Jeżeli osoba zmarła była posiadaczem rachunku OFE, całą procedurę dziedziczenia uruchamia się poprzez zawiadomienie Otwartego Funduszu Emerytalnego. Wniosek o podział zgromadzonych środków należy złożyć do funduszu emerytalnego, z którym zmarły zawarł umowę. W jakiej części i komu będą one należne?

• Jeżeli zmarły posiadał wspólność majątkową z małżonkiem, wówczas połowa środków przelewana jest na jego konto w OFE. Jeśli by go nie posiadał, fundusz sam takie konto założy. Pozostała część środków przekazana zostaje tzw. uposażonym, czyli osobom, które zmarły wskazał podczas wyboru OFE.
• Jeżeli zmarły posiadał wspólność majątkową, ale nie określił uposażonych, wówczas część im należna przypada spadkobiercom. Może się zatem okazać, że małżonek zmarłego posiadacza rachunku OFE otrzyma całe zgromadzone na nim środki.
• Jeżeli zmarły nie posiadał małżonka lub nie pozostawał we wspólności majątkowej, wówczas wszystkie zgromadzone środki przekazywane są do podziału uposażonym, a w razie ich braku – spadkobiercom.

Po dokonaniu podziału przez OFE, zobowiązany jest on w ciągu 14 dni zawiadomić ZUS o osobach, na rzecz których dokonał tego podziału. ZUS zaś w ciągu 3 miesięcy od dnia wpłynięcia zawiadomienia dokona podziału środków zgromadzonych na subkoncie w ZUSie, na takich samych zasadach co podział środków z rachunku OFE.

Jeżeli osoba zmarła była jedynie posiadaczem subkonta w ZUS i nie gromadziła środków na koncie OFE wówczas należy złożyć do ZUSu wniosek o wypłatę środków. Po jego złożeniu przez współmałżonka i/lub osoby uposażone ZUS dokonuje wypłaty środków w ciągu 3 miesięcy.

Jeżeli jednak zmarły pobierał emeryturę przez okres co najmniej 3 lat, wówczas środki gromadzone na subkoncie nie podlegają dziedziczeniu.

Likwidacja OFE a dziedziczenie

Jak planowana likwidacja OFE wpłynie na dziedziczenie gromadzonych środków? Wszystko zależy od decyzji, którą każdy z nas będzie musiał w najbliższym czasie podjąć.

• Przekierowanie środków z OFE na IKE, czyli Indywidualne Konto Emerytalne, które nastąpi domyślnie będzie oznaczało możliwość dziedziczenia gromadzonych tam środków. Co jednak istotne, przeniesienie to będzie obciążone 15% opłatą.
• Przeniesienie środków z OFE na główne konto ZUS, które wymagać będzie złożenia stosownej deklaracji, będzie oznaczało brak możliwości dziedziczenia środków.

Dokonując wyboru należy zatem zastanowić się ile środków udało nam się jak dotąd zgromadzić na rachunku OFE, jak długi czas pozostał nam do emerytury, a także samodzielnie dokonać oceny ryzyka, które występuje zarówno w przypadku inwestowania IKE na wolnym rynku oraz okresu, w jakim uda nam się korzystać z wypłat ze środków z ZUS.