Dodatkowy zasiłek opiekuńczy w związku z sytuacją epidemiczną – zasady przyznawania

Rok szkolny 2020/2021 przyniósł częściowe lub całkowite ograniczenie funkcjonowania jednostek systemu oświaty na wszystkich jego poziomach. W związku z dynamiczną sytuacją epidemiczną w kraju co jakiś czas przerywane są zajęcia stacjonarne w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych, a także w przedszkolach i żłobkach. Rodzicom dzieci, które nie mogą tym samym uczęszczać do określonych placówek, przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Sprawdź na jakich zasadach i po spełnieniu jakich warunków możesz się o niego ubiegać.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy – podstawa prawna

W związku z obowiązującymi od 27 marca nowymi obostrzeniami, w chwili obecnej prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego przedłużono do dnia 11 kwietnia. Aby w pełni zrozumieć istotę zasiłku oraz określić szczegółowo zasady jego otrzymania przeanalizować należy kilka aktów prawnych:

• Ustawę o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19,
• Ustawę o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa,
• Rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19.

Zasady przyznawania dodatkowego zasiłku opiekuńczego

W myśl ustawy o przeciwdziałaniu COVID-19 w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły ubezpieczonemu zwolnionemu od obowiązku wykonywania pracy przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy na zasadach określonych w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego. Zatem, jeśli z powodu zamknięcia placówki oświatowej twojego dziecka musisz przejąć za nią sprawowanie nad nim opieki – wówczas należy ci się zasiłek.

W rozporządzeniu ministra edukacji i nauki społecznej enumeratywnie wymienione zostały placówki, których działanie ograniczone zostało na terenie całego kraju. Wprowadzono także listę wyjątków. Otwarte pozostają zatem:

• przedszkola specjalne, oddziały specjalne w przedszkolach ogólnodostępnych oraz oddziały przedszkolne specjalne w szkołach podstawowych;
• szkoły podstawowe specjalne oraz szkoły ponadpodstawowe specjalne, funkcjonujące w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i młodzieżowych ośrodkach socjoterapii;
• internaty.

Największe kontrowersje i wątpliwości budzą jednak zapisy, które dotyczą grup zawodowych enumeratywnie wymienionych w rozporządzeniu. Chodzi tu w szczególności o osoby pracujące w służbie zdrowia, pełniące służbę w jednostkach zapewniających bezpieczeństwo i porządek publiczny, czy pracowników pomocy społecznej. Na wniosek tych osób dyrektor przedszkola, oddziału przedszkolnego lub szkoły podstawowej ma obowiązek zorganizować zajęcia dla ich dzieci. Ustawodawca nie określił przy tym ile wniosków wymaganych jest do tego, by placówkę uruchomić. Tym samym wniosek choćby jednego rodzica wymusza otwarcie placówki.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy – do jakiego wieku dziecka

Z punktu widzenia prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego istotny jest wiek dziecka, które wymaga osobistej opieki. Zgodnie z ogólnymi zasadami określonymi w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego przysługuje on rodzicom dzieci, które nie ukończyły 8. roku życia. Zapis ten jest szczególnie ważny dla rodziców dzieci klas pierwszych szkół podstawowych. Może bowiem okazać się, że część z rodziców pierwszoklasistów z zasiłku będzie mogła skorzystać. Jeśli jednak w czasie, kiedy zajęcia stacjonarne nie są prowadzone dziecko będzie obchodzić ósme urodziny – prawo to z dnia na dzień utracą.

Inna granica wieku dotyczy dzieci niepełnosprawnych. Wówczas granica przeniesiona została:

• do 16 lat, w przypadku dzieci z orzeczeniem o niepełnosprawności,
• do 18 lat, w przypadku dzieci o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
• do 24 lat, w przypadku osób, które mają potrzebę kształcenia specjalnego.

Kolejne kontrowersje budzi przyznanie dodatkowego zasiłku opiekuńczego dla rodziców, których dzieci spełniają warunek wieku, ale z uwagi na wykonywany zawód rodziców mają możliwość uczęszczania do placówek. Ustawa uzależnia bowiem prawo do zasiłku od zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły. Nie wskazuje jednak wprost, co w sytuacji, gdy rodzic może złożyć wniosek o zorganizowanie opieki w takim miejscu, a z prawa tego nie skorzysta. Wydaje się zatem, że wszystko uzależnione będzie od indywidualnej oceny ZUS. Pocieszające jest jednak to, że ZUS wypowiedział się, że wnioski o zasiłek takich rodziców będzie rozpatrywał pozytywnie. Dlaczego – jego zdaniem nie muszą z przysługującego prawa do opieki skorzystać. Skoro więc nie jest to obowiązek i będą zmuszeni do osobistego jej sprawowania, mają prawo do zasiłku.

Ile wynosi zasiłek i jak go otrzymać?

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przyznawany jest w wysokości 80 proc. wymiaru zasiłku. Podstawą wymiaru jest zaś wynagrodzenie za ostatnie 12 miesięcy pracy.

By otrzymać dodatkowy zasiłek należy złożyć oświadczenie do uzyskania dodatkowego zasiłku opiekuńczego z ZUS, w którym informujemy ubezpieczyciela o sprawowaniu opieki nad dzieckiem.