Blog

Do którego sądu złożyć pozew o rozwód?

Jedną z pierwszych czynności związanych z pozwem o rozwód, jakie będą Was czekać, to ustalenie właściwości sądu – czyli sądu, w którym będzie toczyć się postępowanie w sprawie o rozwód. Niby błaha sprawa, ale po dłuższym zastanowieniu dość istotna. Nie tylko ze względu na aspekt procesowy, ale i organizacyjny. Ustalając sąd będziecie wiedzieć, gdzie szukać pełnomocnika, a przede wszystkim będziecie znać miejsce docelowe Waszych wyjazdów w najbliższych miesiącach.  

 

Sądem właściwym w sprawach o rozwód jest zawsze sąd okręgowy (art. 17 pkt 1 KPC). Sądów okręgowych w Polsce na dzień dzisiejszy mamy 45. Sądy te, prawie zawsze znajdują się w większych miasta Polski jak np. Bielsko-Biała, Rzeszów, Gdańsk, Szczecin, Łomża.   

 

Ustalając właściwość miejscową sądu kierujemy się poniższymi zasadami :

1.     W pierwszej kolejności znajduje zastosowanie zasada, zgodnie z którą pozew jest wnoszony do sądu, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, pod warunkiem, że jedno z nich dalej zamieszkuje w tym okręgu. Chodzi o wspólne miejsce zamieszkiwania, czyli wspólne przebywanie. Możliwa jest sytuacja, kiedy miejsce zamieszkania będzie się różnić od miejsca zameldowania, w takim wypadku należy brać pod uwagę miejsce faktycznego przebywania. Trzeba również zaznaczyć, że chodzi o miejsce zamieszkania w Polsce. Zasada ta odnosi się do powszechnej praktyki, kiedy po zawarciu związku małżeńskiego, małżonkowie zamieszkują we wspólnym wynajmowanym lub własnościowym mieszkaniu lub domu. Odnosi się to również do sytuacji, kiedy w tym miejscu zamieszkiwali już przed ślubem i postanawiają pozostać w nim nadal. Jeżeli po zawarciu związku małżeńskiego zmienią miejsce zamieszkania np. przeprowadzą się do innego miasta, to pod uwagę bierzemy ostatnie miejsce zamieszkania. Ważne jest, żeby choć jedna ze stron nadal przebywała w okręgu danego sądu.

 

2.     W razie braku takiego miejsca, właściwym do rozpoznania sprawy będzie sąd okręgowy miejsca zamieszkania strony pozwanej. Zasada ta będzie miała zastosowanie, jeżeli małżonkowie mieli wprawdzie wspólne miejsce zamieszkania, ale po rozstaniu każdy z nich zamieszkał w innym miejscu, poza okręgiem właściwości sądu ostatniego wspólnego miejsca. Tutaj również chodzi tylko o miejsce zamieszkania pozwanego w Polsce.

 

3.     Jeżeli nie zaistnieją podstawy opisane w punkcie 2, to właściwym będzie sąd miejsca zamieszkania powoda. Ta zasada będzie miała zastosowanie w takiej sytuacji, gdy małżonkowie po zawarciu związku małżeńskiego nie zdecydowali się na wspólne zamieszkanie, np. z uwagi na inne odległe miejsca pracy, po rozstaniu pozwany zdecydował wyjechać za granicę, a strona powodowa – wnosząca pozew – nadal pozostaje w Polsce.   

 

Pamiętajmy, że jeśli nie uda nam się ustalić właściwości zgodnie z zasadą w punkcie 1, stosujemy zasadę opisaną w puncie 2 i dopiero w braku możliwości ustalenia właściwości na tej podstawie sięgamy do punktu 3.   

 

Wskazówki:

 

1.     Jeśli mamy wątpliwości co do właściwości sądu, to poświęćmy więcej miejsca w pozwie na uzasadnienie tej kwestii i załączmy dowody na tą okoliczność np. kopie umów najmu, rachunki które potwierdzają nasze ostatnie wspólne miejsce zamieszkania, być może nawet będzie trzeba powołać świadków na tą okoliczność lub umowy o pracę albo oświadczenia pracodawców wskazujące na miejsce wykonywania pracy, co pośrednio może wskazywać na miejsce zamieszkania.

 

2.     Jeżeli nie uda nam się ustalić właściwego sądu, ale wiemy, że w sprawie będzie rozstrzygał sąd Polski, zamieśćmy w pozwie dodatkowy wniosek o oznaczenie sądu właściwego przez Sąd Najwyższy. Wskażmy również jaki sąd w naszej ocenie byłby właściwy, np. sąd naszego ostatniego miejsca zameldowania lub miejsca, gdzie był zawierany związek małżeński (zazwyczaj nasze rodzinne strony). Bez obaw, jeżeli dobrze uzasadnimy pozew i załączymy dowody, sprawa nie powinna znacznie się przedłużyć.     

 

Podsumowanie  

 

Zasadą jest, że sądem właściwym w sprawach o rozwód jest sąd okręgowy ostatniego wspólnego miejsca zamieszkania małżonków, jeśli co najmniej jedna z tych osób nadal mieszka w okręgu tego sądu. Jeśli nie ma takiego miejsca pozew wniesiemy do sądu okręgowe według miejsca zamieszkania pozwanego, a jeżeli i tego miejsca nie można ustalić – do sądu właściwego dla strony wnoszącej pozew. W wyjątkowych sytuacjach sąd właściwy będzie wyznaczany przez Sąd Najwyższy.

22-09-2020, Weronika Bednarska